Servet Somuncuoğlu, Orhun Yazıtları için”Türk Tarihi’nin önsözü değil Türkler’in taşlar üstündeki son sözüdür” der ve böyle bir edebi şaheser çıkarmak için de bunun yüzyıllar öncesinden başlaması gerektiğini ekler. Yeni bulunan Kutluk İlteriş Kağan Anıtı ile beraber bu bilgiyi 100 yıl öncesine götürerek ilk ve önemli bir adım atmış olundu. Türkoloji Anavatanında çalışmaya devam ettikçe bundan nice yüzyıl geriye de rahatlıkla ulaşabileceğiz.
Yeni bulunan Anıt Kompleksi 2. Göktürk Devleti’nin Kurucusu Kutluk İlteriş Kağan’a Aittir. Anıtta çok sayıda sunak,50’den fazla balbal, insan ve hayvan heykelleri ile 12/15 satırlık bir yazıt bulunmuştur. Henüz deşifresi bitmeyen yazıtta ilk belirlenen kelimeler ise; “Tanrı”, “Türk”, “Kutluk”, “Tümen”. Yazıt’ın deşifresi tamamlandıktan sonra “Türk” kelimesi geçen İlk yazıt olma özelliği kazanacak.
Kazı çalışmaları Nomgon Kazıları olarak bilinmekte ve uzun yıllardır devam etmekteydi. Kazının ilk döneminde keşfedilen bir Dağ Keçisi Tamgası buranın Aşına ailesinden birine ait olduğuna kesinlik kazandırmıştı.
Çelebicihan ( Kurt-Ar Gönüllüsü)
